Với cơ cấu dân số đang thay đổi, tỷ lệ
người cao tuổi đến khám tại bệnh viện tâm thần tăng dần và được chẩn đoán sa
sút tâm thần Alzheimer ngày càng nhiều. Mất trí nhớ phá vỡ cuộc sống hàng ngày,
không phải là một phần điển hình của tuổi già mà có thể là triệu chứng của bệnh
Alzheimer; một bệnh trầm trọng của não bộ. Bệnh này là nguyên nhân gây ra suy
giảm trí nhớ, giảm khả năng tư duy (suy nghĩ, giải quyết vấn đề đặt ra hợp lý)
và các kỹ năng cuộc sống bình thường.
1. Giảm trí nhớ tới mức đảo lộn cuộc sống
hàng ngày: quên tên người đã quen biết từ trước hoặc quên một công việc nào đó
đã sắp xếp để làm nhưng vào một lúc nào đó nhớ lại được (rằng mình đã quên).
Một trong các dấu hiệu chung nhất là quên những điều mới được nhắc tới. Quên
thời điểm, sự kiện hàng ngày, do đó hỏi đi hỏi lại người thân, hay phải nhờ đến
sổ ghi nhắc nhở.
2. Không ra được kế hoạch hay không thực
hiện được một công việc nào đó: có lúc làm sai hoặc không làm được, phải cần
đến sổ ghi nhắc nhở. Ví dụ: giảm khả năng ra dự định, kế hoạch hoặc tiếp tục
theo đuổi công việc, có thể quên món ăn quen thuộc hay các khoản thanh toán
hàng tháng. Có thể khó tập trung lâu để làm một việc nào đó mà trước kia đã làm
bình thường suôn sẻ.
3. Không hoàn tất công việc nhà, việc nào
đó hay cả khi giải trí rảnh rỗi: từng lúc cần người trẻ giúp sử dụng vật dụng
trong nhà như khởi động lò viba hay nhớ giờ kênh truyền hình sẽ đón xem. Đôi
khi không biết đến những nơi trước kia thân thuộc, không biết tiền còn nhiều
hay ít, quên cả nguyên tắc trò chơi thích thú.
4. Lầm lẫn thời điểm trong ngày, ngày trong
tuần, nhưng biết sau đó đoán ra được. Không theo dõi dấu vết thời gian, mùa và
khoảng thời gian, có thể hiểu sai điều gì nếu không xảy ra tức thì. Đôi khi
quên nơi đang ở và đến đây bằng cách nào.
5. Mắt nhìn kém đi vì đục thủy tinh thể.
Đây là một dấu hiệu bệnh Alzheimer, đọc chữ kém, không biết khoảng cách xa gần,
khó xác định màu sắc. Có thể không biết tấm gương trước mặt và nghĩ có người
trong đó.
6. Khó khăn tìm đúng từ để nói hay viết,
không ráp nối được các ý nghĩ khi nói chuyện, ngưng giữa chừng, hết ý nghĩ để
tiếp tục câu chuyện dở dang và do đó tự lặp lại. Có cố gắng tìm từ, chữ để nói
hoặc viết nhưng khó tìm đúng từ muốn nói.
7. Để đồ vật không đúng chỗ như mọi ngày,
mất khả năng quay lại tìm đúng chỗ cũ, đôi lúc nói “ai lấy mất rồi!”.
8. Khả năng nhìn nhận phán xét giảm. Xử lý,
giải quyết hay làm sai việc gì đó trong một khoảng thời gian, ví dụ nhìn nhận
sai về tiền bạc của mình, cho không đúng đối tượng. Ít chú ý đến ăn mặc, giữ
quần áo không sạch.
9. Rút lui khỏi công việc và sinh hoạt xã
hội. Đôi khi cảm thấy mệt mỏi, chán với công việc, với người thân và với những
trao đổi bên ngoài. Người bệnh có thể bắt đầu tự tránh xa các hứng thú trước
đó, các hoạt động quan hệ bên ngoài, không liên lạc bạn bè đồng đội, láng giềng
hay không biết kết thúc một cách hứng thú.
10. Buồn vui, giận dỗi và tính nết thay
đổi. Cư xử hàng ngày theo cách của mình, trở nên cáu kỉnh khi sinh hoạt thường
lệ bị thay đổi hay gián đoạn. Người bệnh có thể trở nên lẫn lộn, nghi ngờ,
phiền muộn, lo âu hay quá sợ sệt. Có thể làm đảo lộn bất hòa trong gia đình,
với bạn bè hay nơi lẽ ra thoải mái.
Alois Alzheimer là bác sĩ người Đức mô tả
căn bệnh này đầu tiên năm 1906 từ bệnh nhân Auguste D. của ông, và về sau căn
bệnh này mang tên ông. Bệnh Alzheimer phổ biến nhất (50 - 80%) trong nhóm bệnh
gây sa sút tâm thần; các nguyên nhân khác bao gồm sa sút tâm thần do mạch máu,
do nhiều nguyên nhân hỗn hợp, do bệnh lý thể Lewy và sa sút do nguyên nhân từ
vùng trán thái dương của não bộ. Hiện tại chưa có “phương thuốc” chữa khỏi bệnh
Alzheimer nhưng có thể điều trị triệu chứng và chăm sóc hiệu quả cho người bệnh.
Các nhà khoa học đang nỗ lực nghiên cứu tìm kiếm phương pháp điều trị và làm
chậm tuổi khởi phát bệnh cũng như phòng ngừa không cho bệnh tiến triển nhanh
hơn. Bệnh Alzheimer là nguyên nhân gây tử vong thứ 7 ở Hoa Kỳ...
Nguồn: KHPT
BS. Phạm Văn Trụ (Phó
giám đốc Bệnh viện tâm thần TP.HCM)
No comments:
Post a Comment